De belofte deze week van premier Mark Rutte aan de VVD-fractie in de Tweede Kamer om nu serieus eens wat te doen aan de massale instroom van vluchtelingen zal blijken niet meer dan een dooddoener te zijn. Voor zijn partijgenoten in de Tweede Kamer was het in ieder geval voldoende reden om door de knieën te gaan. Zij stemmen tot afgrijzen van de achterban in met de nieuwe asielwet, die het mogelijk maakt om gemeenten te dwingen opvangplaatsen te creëren.
Rutte kan op dit punt trouwens fluiten naar de steun van coalitiepartners D66 en ChristenUnie. Die gruwen van de VVD-teksten, zoals ‘houd gelukzoekers buiten de deur’. Want wat beloofde de VVD ook alweer voor de laatste verkiezingen? Meer en strengere grenscontroles, nareizen van familie beperken, overlastgevers harder aanpakken, strengere controles aan de buitengrenzen en nog veel meer van die gespierde taal.
De hoge aantallen asielzoekers, 50.000 worden er verwacht in 2023, slurpt de asielcapaciteit op en hetzelfde geldt voor het draagvlak onder de Nederlanders. Communis opinio bij het merendeel van de landgenoten is dat Nederland echte vluchtelingen op de vlucht voor geweld altijd (tijdelijk) onderdak moet bieden.
Maar er zijn meer oorzaken waarom het zo uit de hand is gelopen. Uiteraard leggen de Oekraïense vluchtelingen, dat zijn er toch ook plm. 70.000, beslag op een flink deel van de opvang.
Inwilliging
Maar er is meer aan de hand. Dat blijkt uit een onderzoeksrapport van de Immigratie- en Naturalisatiedienst van maart van dit jaar. Hierin worden de Nederlandse inwilligingspercentages geduid. Dat is simpel gezegd het percentage asielzoekers dat een status krijgt op basis van een verzoek tot asiel.
Uit dit rapport blijkt dat dit inwilligingspercentage in 2021 veel hoger ligt dan in de jaren daarvoor. Van de eerste asielaanvraag werd in 59% van alle gevallen het verzoek gehonoreerd. Vóór 2018 was het percentage trouwens ook extreem hoog. In 2015 was het zelfs 73%.
De IND gaat op zoek in het rapport naar plausibele verklaringen. De uitkomst is meer dan verrassend. Het aandeel ‘kansrijke nationaliteiten’, zoals Iraniërs, Afghanen, Syriërs etc. kan bijvoorbeeld zijn toegenomen.
Voordeel van de twijfel
Maar, en daar komt het, het vorige kabinet wilde ook de afhandeling van asielverzoeken versnellen. ,,In een nieuwe instructie wordt de beslismedewerker aangespoord minder vaak over te gaan tot aanvullend onderzoek of aanvullend gehoor waardoor de medewerker eerder toekomt aan het toepassen van het voordeel van de twijfel”, staat op pagina 4 van het IND-rapport.
Voordeel van de twijfel dus. Dat is nogal wat. De gejuridiceerde asielprocedures zijn tijdrovend en wordt er voor een praktische oplossing gekozen van ‘het voordeel van de twijfel’.
De geloofwaardigheid van de VVD staat op het spel in het asieldossier. De partij draagt al heel lang regeringsverantwoordelijkheid. Als er nu niet aan hard aan de noodrem wordt getrokken, bijvoorbeeld bij het VVD-congres van volgende week, is dat funest voor het vertrouwen van de traditionele achterban. Want een ding is zeker, zij geven de partijleiding en premier Rutte, niet meer het voordeel van de twijfel.
